Een kustgemeente met de langste kuststrook, een Anglo-Normandische wijk, kronkelende lanen waarlangs witte huizen met rode daken staan en vooral veel groen, dat is De Haan. Op een zonnige meidag trokken we erheen…
Veel troeven
Tot 1976 was De Haan enkel de toeristische naam voor een klein gehucht op het grondgebied van de polderdorpen Klemskerke en Vlissegem. Het gehucht ‘aen den Haene’ werd vernoemd naar de haan op het dak van het douaniershuisje. Zowel de aanleg van de stoomtramlijn in 1886 als het verblijf van Leopold II waren bepalend voor het uitzicht van de kustgemeente. Met de fusie van Klemskerke, Vlissegem en Wenduine in 1976 werd De Haan de naam van de nieuwe gemeente. De Haan telt nu meer dan 12000 inwoners en heeft zeer sterke troeven waaronder het bouwkundig erfgoed, het langste strand van de Belgische kust, de laagbouw en het vele groen. En daarenboven kan je overal gratis parkeren en hoef je geen toeristentaks te betalen!
De Concessie
Met gids Brigitte Baeten gaan we op verkenning in de Anglo-Normandische wijk. De tocht begint aan het iconische gemeentehuis dat in 1899 gebouwd werd als het Grand Hotel du Coq-surMer, het grootste en meest luxueuze hotel dat toen al over stromend warm water beschikte. Na renovatie in 1936 diende het pand als sociaal vakantiehuis waarna het in 1982 zijn huidige bestemming kreeg. Het gemeentehuis maakt deel uit van De Concessie, de historische villawijk in Anglo-Normandische stijl. De Concessie is het eerste grootschalig project waarbij de Belgische staat in 1889 een gebied van 50 ha. duinen tussen de tramlijn en de zee voor 90 jaar aan particulieren in erfpacht, ‘concessie’, gaf. Leopold II liet er door architect-stedenbouwkundige Joseph Stübben volgens strenge bouwvoorschriften een honderdtal villa’s in zijn geliefde Anglo-Normandische stijl bouwen. De villa’s werden aan particulieren in erfpacht van lange duur toegekend. Naarmate de vervaldatum van de concessieovereenkomst naderde, werden de stedenbouwkundige voorschriften steeds vaker overtreden. Een actiecomité protesteerde tegen die overtredingen en bekwam dat de volledige Concessie in 1995 de status van beschermd dorpsgezicht kreeg.
Beroemde inwoners
De Anglo-Normandische bouwstijl in de Concessie is gebaseerd op de pattelandswoningen in Engeland en Normandië. Typisch voor deze bouwstijl is dat een deel van de bakstenen gevel wit geverfd is en versierd is met gekleurde onderdelen die houten vakwerk suggereren. De villa’s hebben vaak in- en uitspringende muurpartijen, zoals erkers en balkons. Al deze cottages hebben een zadeldak bedekt met rode pannen.
Wandelend door de Concessie zijn er enkele opvallende gebouwen zoals villa De Dolfijnen aan de Shakespearelaan 14-16 of Villa Peter Pan (Van Maerlantlaan, 16) die gebouwd is bovenop een bunker die tijdens Wereldoorlog II deel uitmaakte van de Atlantikwall. Sommige gebouwen vertellen ook een verhaal zoals het Boutique Hotel Joli Bois (Jean d’Ardennelaan,9) waar Hergé regelmatig verbleef. In de zomer van 1934 schreef hij er het scenario van ‘De Blauwe Lotus’, een van de baanbrekende Kuifjeverhalen.
De bekendste inwoner van De Haan is wellicht Einstein. Van april tot september 1933 verbleef hij in Villa Savoyarde (Shakespearelaan, 5 ). Hij kwam terug van de VS en was op terugreis naar Duitsland. Toen hij hoorde dat de nazi’s zijn bezittingen hadden ingepalmd, besloot hij hier te blijven vooraleer hij voorgoed naar de VS vertrok. Tijdens zijn verblijf kreeg hij vaak bezoek van schrijvers, geleerden en kunstenaars waaronder Ensor en ook van koningin Elisabeth. In Villa Stella Maris aan de Memlinglaan 11 bracht de familie van Guido Gezelle de zomervakantie door.
VR-beleving
Na een korte tramrit kwamen we in Wenduine waar op de Ringlaan de Hubertmolen staat, een 19e-eeuwse kleine houten staakmolen die sinds 1993 beschermd monument is. Het pittoreske Molenaarshuys dat dateert uit 1914 herbergt de ambachtelijke bakkerij Petris waar Tristan Liekens authenticiteit combineert met creativiteit. Naast zijn eigen interpretatie van de boules de Berlin ontwikkelde hij in samenwerking met zeewierkok Donald Deschagt een uniek zeewierbrood. Na restauratie van de molen installeerde het gemeentebestuur van De Haan een VR-ruimte in het Molenaarshuys. Bezoekers leren er naast de geschiedenis van Wenduine ook over de traditionele molenaarsstiel en de hedendaagse windmolenparken.
De Spioenkop
Met gids Guy Delanghe van Natuurpunt trokken we de beboste duinen in. Het duinbos werd in 1836 aangelegd nadat gebleken was dat helmgras niet hielp. Pieter- Jan Gezelle, vader van de dichter-schrijver Guido Gezelle, werkte als hovenier bij de aanleg van het duinbos.
Langs een goed begaanbaar, maar steil pad bereikten we het tweede hoogste duin (31 meter hoog) van de kust. Onderweg gaf de gids nog uitleg bij typische duinplanten zoals duindoorn. Bovenop de duin staat de Spioenkop van Wenduine, een wit paviljoentje met rood dak vanwaar je niet enkel een adembenemend zicht op zee hebt, maar ook een prachtig panorama op het achterliggend polderlandschap, de bosrijke omgeving en de kustvlakte. Na nog een flinke strandwandeling belanden we op de dijk die door de outdoor expo ‘Sculptures@Sea’ herschapen is tot een uniek beeldenpark.