In het kader van Mons 2015 opende in het BAM de tentoonstelling ‘Van Gogh in de Borinage – De geboorte van een kunstenaar’ waarbij een 70-tal werken getoond worden die Van Gogh in die periode maakte.

Van december 1878 tot oktober 1880 verbleef Vincent Van Gogh in de Borinage. Dit korte verblijf was wellicht de belangrijkste periode in zijn leven want in die tijd besloot hij – onder invloed van zijn broer Theo- om zijn leven als protestant predikant op te zeggen voor een kunstenaarsbestaan. Aan de hand van een 70-tal schilderijen, tekeningen en brieven van Van Gogh schetst de tentoonstelling een mooi beeld van wat hem in die periode inspireerde. Daarnaast worden meer dan twintig werken getoond die hij gekopieerd heeft, of die zijn werk beïnvloed hebben.

De geboorte van een kunstenaar
Het belang van deze eerste maanden in de artistieke ontwikkeling van Van Gogh, die bepalend zijn voor de rest van zijn werk, ligt echter niet enkel in zijn oeuvre tijdens deze periode. Hij kiest hier voor een meer persoonlijke aanpak en thema’s die tijdens de rest van zijn leven aan bod zullen blijven komen. De dagelijkse realiteit van het leven van arbeiders en boeren blijft hem boeien. Hij vindt hiervoor inspiratie bij schilders als Léon Lhermitte, Jules Breton en Jean-François Millet, maar ook doordat hij dezelfde moeilijke levensomstandigheden deelt met de mijnwerkers en arbeiders uit de Borinage. In 1889-1890 keert hij terug naar zijn eerste jaren als kunstenaar door opnieuw kopieën te maken: in Saint-Rémy herbewerkt hij de werken van kunstenaars die hij bewondert. Deze keer echter gebruikt hij zijn schildertalent in plaats van zijn tekentalent. En in Auvers-sur-Oise inspireert hij zich op voorbeelden van studies die hij al tijdens de eerste maanden van zijn kunstenaarsbestaan gekopieerd had.

Omvangrijke tentoonstelling
Volgens Yves Vasseur, algemeen coördinator van Mons 2015 was het een hele klus om de tentoonstelling samen te stellen.  Uit  de eigenlijke Borinage periode van Van Gogh zijn er slechts een zestal werken bewaard gebleven. Hij was het Kröller-Müller Museum en het Van Gogh Museum in Amsterdam heel dankbaar omdat ze een aanzienlijk aantal werken ter beschikking stelden.  Enkele werken kwamen ook over uit Amerika, Japan en Finland.

Drie zalen
In de eerste zaal van de tentoonstelling kan men enkele brieven zien die Vincent aan zijn broer schreef omtrent zijn verblijf in de Borinage en zijn drang om te tekenen. Van Gogh was een autodidact, van zijn broer kreeg hij enkele teken- en schilderhandboeken. Hij wordt beïnvloed door werken van Constantin Meunier en Eugène Boch die ook het mijnwerkersleven als onderwerp hadden. Van Gogh woonde in Cuesmes. Twee tekeningen van bescheiden mijnwerkerswoningen, die hij “menschennneste” noemde, zijn bewaard gebleven omdat hij die geschonken had aan zijn huisbaas. Momenteel zijn ze eigendom van een Amerikaanse multimiljonair. Op bezoek in Noord-Frankrijk, wordt hij gefascineerd door de wevers. Dit onderwerp werkte hij verder uit wanneer hij later bij zijn ouders in Nuenen woont. Voordien had hij in Etten-Leur meer aandacht besteed aan het boerenleven, mede onder de invloed van Jean-François Millet. Op de tentoonstelling is voor het eerst de tekening te zien waarvoor de “De Maaier” van Millet als inspiratiebron diende tesamen met zijn geschilderde versie die hij in de Provence maakte. De rode draad voor de curator bij het samenstellen van deze tentoonstelling waren de impressies die Van Gogh opdeed in de Borinage en die hij later magistraal uitwerkte in tekeningen en schilderijen. Deze tentoonstelling geeft een verrassend nieuwe kijk op het oeuvre van Van Gogh, nl. zijn zoektocht als beginnend schilder, de thematiek, de sombere kleuren die schril afsteken tot het uitbundig kleurenpalet in Zuid-Frankrijk.

Nog meer Van Gogh
In het kader van Mons 2015 worden nog enkele manifestaties rond Van Gogh georganiseerd. Na de heropening van het huis in Cuesmes en in Colfontaine zullen gegidste bezoeken mogelijk zijn. Tijdens “Van Gogh Tout Court” worden verschillende kortfilms over deze kunstenaar vertoond. En van 17 t.e.m. 26 juli zal er op de Grand-Place in Mons een labyrint met zonnebloemen opgesteld worden.

Praktisch:  De tentoonstelling “Van Gogh in de Borinage” loopt tot en met 17 mei 2015 in Beaux-Arts Mons (BAM).

Info: www.mons2015.eu