Tot 23 april loopt in het Museum voor Schone Kunsten Gent (MSK) de eerste monografische tentoonstelling ooit over Theodoor Rombouts.  Virtuoos van het Vlaamse caravaggisme was Rombouts een gevestigde waarde in het Antwerpse kunstenaarsmilieu.  De barokgoden Rubens en Van Dyck zorgden er echter voor dat Rombouts snel naar de vergetelheid verwezen werd.

De tentoonstelling in het MSK haalt Rombouts (1597-1637) uit de schaduw van de barokschilders  en plaatst zijn artistieke persoonlijkheid in een nieuw perspectief.  Na zijn opleiding bij Abraham Janssen (ca. 1573-1632) migreerde de jonge Antwerpenaar aan het begin van de 17^e eeuw naar Italië, waar hij geïnspireerd werd door de revolutionaire schilder Michelangelo Merisi da Caravaggio (1571-1610) en diens belangrijkste navolger Bartolomeo Manfredi (1582-1622).  Terug in Antwerpen ontwikkelde Rombouts een geheel eigen artistieke identiteit. 

Rombouts schildert taferelen volgens de Manfrediani-methode en diens grote voorbeeld Caravaggio waarbij vooral het zuiderse spel van licht en donker (chiaroscuro) opvalt.  Zijn werken zijn gekenmerkt door naturalisme en een grote zin voor dramatiek met close-ups en half in beeld gebrachte figuren. Rombouts versmelt hiermee zijn persoonlijke kleurenpalet met paarse, rode en blauwe tinten.  Als geen ander weet hij zijn geraffineerde, toegankelijke volkse voorstellingen met muzikanten en vrolijke gezelschappen neer te zetten, maar ook monumentale, religieuze scènes en allegorieën met verborgen politieke boodschappen behoren tot zijn oeuvre. Als Vlaamse caravaggist verenigt hij in al zijn werken invloeden uit de noordelijke en zuidelijke tradities.  Hoewel deze stijl een trend van korte duur bleek te zijn, is de impact van Rombouts op het bredere genrelandschap in de Spaanse Nederlanden niet te onderschatten.  

De bezoeker zal voor het eerst kunnen kennismaken met het kernoeuvre van de schilder, in dialoog met werken van belangrijke tijdgenoten zoals Bartolomeo Manfredi, Valentin de Boulogne (1591-1632) en Hendrick ter Brugghen (1588-1629). Via een thematische opstelling focust de tentoonstelling op alle diverse aspecten van Rombouts’ schilderkunst. Zo brengt ze ons dichter bij de man achter het oeuvre: een intelligente kunstenaar die zich graag liet betoveren door het talent van zijn collega’s maar daarbij een heel herkenbare eigen artistieke identiteit ontwikkelde, zowel voor zijn toenmalige cliënteel, als voor ons, vandaag.

Het MSK heeft een bijzondere band met de Antwerpse schilder. In 1860 is de ‘Allegorie van de vijf zintuigen’ (1632) het eerste kunstwerk van de hand van een oude meester dat aangekocht wordt door het museum. Inmiddels is het schilderij uitgegroeid tot een echte publiekslieveling. Het MSK heeft nog twee andere belangrijke werken door Rombouts in collectie: de ‘Allegorie van het Schepengerecht van Gedele’ (1627-28), Rombouts’ grootste doek, en ‘Bij de tandentrekker’ (ca. 1628), een typische Carravageske waarschuwing tegen oplichters. Dat laatste werd speciaal voor de tentoonstelling gerestaureerd. Voor deze tentoonstelling en de bijhorende catalogus voerde het MSK een grote zoektocht naar Rombouts’ kernoeuvre. Werk uit privécollecties, kerken en musea in Europa en de Verenigde Staten werden hiervoor overgebracht naar Gent.  

Praktisch: de tentoonstelling Theodoor Rombouts in het MSK Gent,  F. Scribedreef 1, 9000 Gent loopt nog tot 23 april. Info: www.mskgent.be

coverfoto: Theodoor Rombouts (Antwerpen, 1597 – Antwerpen, 1637) – Triktrakspelers, 1634 -Olieverf op doek – North Carolina Museum of Art, Raleigh