In SteM Sint-Niklaas loopt de tentoonstelling ‘Recht door Zee. Navigeren van 1500 tot vandaag’. Een opmerkelijke tentoonstelling omdat het merendeel van de voorwerpen nooit eerder getoond zijn. Daarenboven loopt de expo gelijktijdig in drie locaties die op wandelafstand van elkaar liggen en elk een specifiek thema behandelen.

‘Vorig jaar vierden we 75 jaar Belgische marine. Een museum hebben we nog niet, maar toen de stad Sint-Niklaas vroeg om mee te werken aan een tentoonstelling over de zeevaart, waren we meteen verkocht.  Sint-Niklaas is altijd al peter geweest van één van de fregatten en momenteel is dat van de Louise-Marie. Voor ons was dit een extra reden om onze archieven en materialen open te stellen’ vertelde admiraal Jan De Beurme op de persvoorstelling van de tentoonstelling.  Dat Sint-Niklaas deze expo organiseert, komt omdat de stad in het bezit is van een unieke Mercator-kaart waardoor schepen voortaan op een rechte koerslijn over zee konden varen zonder hun kompas te gebruiken. Revolutionair voor die tijd!
De expo kreeg ook de medewerking van de  Antwerp Maritime Academy, de Universiteit van Gent, de Koninklijke Oudheidkundige Kring van het Land van Waas, de Phoebus Foundation en tal van andere partners.

SteM

Op de gesloten deur aan de ingang van de tentoonstelling prijkt een levensgrote foto van enkele bemanningsleden van de Comte de Smet de Nayer, het Belgisch schoolschip dat in 1904 gebouwd werd en twee jaar later verging in de Golf van Biskaje. 33 scheepslieden kwamen om het leven. 24 matrozen, waarvan twee op de foto, konden ontkomen met een reddingssloep.  Varen is niet zonder gevaar!  Dat ondervond ook Odysseus toen hij na de oorlog in Troje wilde terugkeren naar Ithaca, maar uiteindelijk nog 10 jaar rondzwalpte op de Middellandse Zee en op onbekende plaatsen kwam waar hij vreemde dingen meemaakte.  Had Odysseus een kaart gehad, dan was hem dat misschien niet overkomen.
De expo ‘Recht door zee. Navigeren van 1500 tot vandaag’ vertelt het verhaal van vijf eeuwen varen. Gedreven door economische, politieke, wetenschappelijke en religieuze factoren wilde de mens steeds de zeeën verkennen.  Het varen met zicht op land, zich oriënteren met de hemellichamen, de eerste kaarten en de ontwikkeling van navigatie-instrumenten, van sextanten tot moderne satellieten toont de creativiteit van de zeelieden die uiteindelijk leidde tot de ontdekkingsreizen.  Via animaties, replica’s en interactieve schermen krijgt de bezoeker een beeld van die evolutie.  Hoogtepunten van de tentoonstelling zijn onder meer handgeschreven manuscripten en portolaankaarten, een gedeeltelijk nagebouwde scheepsbrug van een historisch marineschip, het oudste astrolabium ter wereld in Sanskriet, handgemaakte curiositeiten van verveelde bemanningsleden aan boord en één van de grootste verzamelingen sextanten in privébezit.

Mercatormuseum

In het Mercatormuseum ligt de klemtoon van de tentoonstelling op de impact van Vlamingen op de navigatie op zee.  Aan de hand van boeken, atlassen en manuscripten wordt hun bijdrage aan de navigatie uitgelegd. De belangrijkste figuren die aan bod komen zijn: Gemma Frisius (driehoeksmeting), de instrumentenmaker Gualterus Arsenius, Lucas Waghenaer die in Antwerpen zee-atlassen drukte, Michiel Coignet die de nautische hemisfeer beschreef, Petrus Plancius die voor het eest het Zuiderkruis vermeldde,  de cartograaf Mercator, de Belgische ontdekkingsreiziger Adrien de Gerlache,…
In de Piet Elshoutzaal krijgt het publiek demo’s van hedendaagse navigatietoepassingen.  Er staat ook een vaarsimulator van Stenec en een democonsole van Skydec. 

Extra’s
‘Recht door Zee’ is geen saaie tentoonstelling.  Computeranimaties geven uitleg bij de reiswegen van Europese ontdekkingsreizigers.  Je kan ook je positie berekenen aan de hand van replica’s van eeuwenoude navigatie-instrumenten. Jonge bezoekers worden door Kapitein Tuizentfloot uitgedaagd om via 11 opdrachten ‘de schat van Tuizentfloot’ te vinden. 
In de Piet Elshoutzaal kan je met een vaarsimulator testen of je een geboren schipper bent.

Praktisch: de expo ‘Recht door Zee. Navigeren van 1500 tot vandaag’ in het SteM en het Mercatormuseum in Sint-Niklaas loopt tot 11 september. Bij de tentoonstelling hoort een catalogus met reproducties van kaarten en instrumenten. Er worden ook open rondleidingen, lezingen en een maritieme pubquiz georganiseerd.

Info: www.museasint-niklaas.be